Noel kutlamaları denince akla ilk gelen şeyler elbette ki, çam ağacı süslemek, hediyeleri bu çam ağaçlarının altına koymak, Noel kurabiyeleri yapmak ve uzun Noel ziyafetleri vermek. Ancak Noel’i kutlayan her ülke zaman zaman bunlara ek olarak zaman zamansa bunların yerine geçen birbirinden farklı birçok geleneğe sahip.
İşte Noel’i KFC’den aldıkları bir kova kızarmış tavukla kutlayan Japonya’dan, Noel’i saunada geçiren Finlandiya’ya Dünyada Noel kutlamaları!
1- Japonya: Noel Yemeği KFC
Japonya’da Noel ulusal bir bayram değildir. Yine de hala her yerde bir bayram havası yaratıp, evlerini, sokakları, iş yerlerini süsleyip, Noel partilerine ev sahipliği yapıyorlar. Geleneksek Noel yemeklerini ise KFC’dan aldıkları ”parti menüsü” oluşturuyor. Gerçekten başarılı bir pazarlama stratejisi sonucu Japonlar Noel’de kızarmış tavuk yemeye başlamışlar. 1974’deki başarılı slogan ”Noel için Kentucky!” sayesinde, Japonya’da Noel, büyük bir kova Kentucky Fried Chicken ile eşanlamlı hale gelmiş. O gün bugündür Japonlar için Noel demek KFC demek!
2- İsviçre: Advent Takvimi
İsviçre’de bir Advent takvimi coşkusu yaşanıyor ki sormayın! Özellikle çocuklar için yapılan bu Advent takvimleri aileler genellikle satın alırken, bazen de kendileri yapar. Advent takvimde 24 küçük bölme bulunuyor ve Noel gelene kadar hergün bu bölmelerden birini açtığınızda içinden bir hediye çıkıyor. En büyük hediye ise elbette Noel arifesinde geliyor.
3- Avustralya: Sahilde Noel
Eh tabi Noel Avustralya’da kavurucu sıcakların olduğu zamana denk geldiği için mecburen Noel’i sahilde mangal yaparak, arka bahçelerinde oyunlar oynayarak geçiriyor Avustralyalılar!
4- Filipinler: En Uzun Noel
Filipinler’de Noel sezonu bazı insanlar için neredeyse yılın yarısı kadar sürüyor. Hazırlıklara Eylül ayı gibi başlayan Filipin halkı Ocak ayının ilk Pazar’ına kadar kutlamalara devam ederler.
5- Polonya: Küvette Canlı Balık
Polonya’da insanlar Noel arifesinde kiliseye gider, hediyeleşir ve büyük ziyafetten önce oruç tutarlar. Noel ziyafetlerinde 12 çeşit yemek bulunur ve bunlardan biri şans getirdiğine inandıkları sazan balığıdır. Elbette sazan balığı marketten alınıyor sanabilirsiniz, ancak eski bir inanışa göre evin hanımı Noel’de hazırlayacağı sazan balığını günler öncesinden alır ve evdeki küvette canlı olarak tutarmış. Elbette çoğunluk balıklarını marketten almayı seçiyor olsa da bu eski geleneği devam ettiren birçok insan var.
6- Finlandiya: Saunada Noel
Finlandiya’da tatil sezonunun ana etkinliklerinden biri 13 Aralık’taki St. Lucia Günü’dür. Bu tarihte, her ailenin en büyük kızı, ailesine çörek, kurabiye, kahve veya sıcak şarap servis etmeden önce beyaz bir elbise ve mumlarla çevrili bir taç giyer. Noel arifesinde ise birçok Finli aile, gece yarısı ayinlerine katılmadan önce ölen sevdiklerini hatırlamak için saunaya giderler. Geleneksel saunalarında bolca terleyen Finliler, sonrasında buzlu göle dalarak serinlerler.
7- Hırvatistan: Noel baba ya da Krampus
Hırvatistan’da çocuklar 5 Aralık gecesi botlarını bir güzel temizler ve onları Noel baba geldiğinde ikramlarla doldurabilmesi için pencerenin kenarına koyarlar. İyi çocukların botları Noel baba tarafından güzel hediyelerle doldurulur. Kötü çocuklarsa Noel canavarı olan Krampus tarafından botlarının içine konan dalları bulurlar. Dünyanın birçok yerinde olduğu gibi, Hırvatistan’daki bazı aileler de Noel’i yaprak dökmeyen bir Noel çelengi ile kutlarlar. Bu çelenkte umud, huzuru, neşeyi ve sevgiyi sembolize eden dört renkli mum vardır.
8- Birleşik Krallık: Kraliçe’nin Noel Konuşması
İngiltere Kraliçesi Noel Günü’nde, tatilin kendisi için ne anlama geldiğini tartıştığı yıllık bir konuşma yapar. Kraliçe’nin Noel Günü konuşması her yıl öğleden sonra saat 3’te yapılır.
9- Yunanistan: Dilek Gecesi Festivali
Noel’e yaklaşırken birçok Yunan şehrinde insanlar bir araya gelir ve gökyüzüne kağıt fenerler bırakarak dilek tutarlar. Noel günü gece yarısı kilise ayinlerine katılırlar ve evlere giren şeytani yaratık Kallikantzaroi‘ları kovmak ve evlere girmesini engellemek için ateş yakarlar ve fesleğen ile sarılmış haçtan etrafa kutsal su serperler.
10- Ukrayna: 7 Ocak Noel Günü
Birçok Ortodosk ülke gibi, Ukrayna da kilise festivalleri için Jülyen takvimi kullanır. Bu takvime göre de Noel 7 Ocak gününe tekabül ediyor. Şenlikler başladığında, gökyüzündeki ilk yıldız görünene kadar Noel yemeğini ertelemek gelenekseldir. Sokaklarda şarkı söyleme ve Ukrayna kukla tiyatrosu Vertep de yaygın bayram gelenekleridir.
Ukrayna’daki bir diğer gelenekse Noel süslemelerinin çoğunluğunu örümcek ağlarının oluşturmasıdır. Efsaneye göre çocuklarıyla yaşayan fakir bir kadının Noel ağacını fakirlik sebebiyle süsleyemezve evdeki örümcekler, çocukların kötü durumlarına acıyarak, ağacın her yerini ağları ile süslerler. Sabah uyandıklarında bu örümcek ağları gümüş ve altın rengini alır.
11- Almanya: Sıcak Şarap ve Noel Pazarları
Almanya’da Noel zamanı insanlar bir yandan sıcak şaraplarını yudumlarken bir yandan da Noel marketlerini gezerler. Aileler ayrıca ağaçlarını meleklerle süsler ve pencere kenarlarına yanan mumlar koyarlar.
12- Romanya: Noel İlahileri
Romanya’nın bazı bölgelerinde çocuklar Noel boyunca evleri ziyaret ederek komşularına Noel ilahileri söylerler. Bir kişi keçi kılığına girer ve Noel ilahisi söyleyen çocukları rahatsız edip yaramazlık yapar. Romanya’nın bazı kesimlerinde keçi kılığına girilirken, bazı kesimlerde de ayı kılığına girilir.
13- Letonya: Hediye Karşılığı Şiir
Bir Letonya Noel geleneğine göre, Noel hediyelerinizi alabilmeniz için karşılığında şiir okumanız, enstrüman çalmanız ya da şarkı söylemeniz gerekir. Ayrıca dekore edilmiş ilk Noel ağacının Letonya’da olduğu kabul edilir.
14- İspanya: Hediyeler 6 Ocak’ta Açılır
İspanya’da Noel hediyeleri 25 Aralık’ta değil, 3 bilge adamın İsa’ya hediyeler getirdiği kabul edilen 6 Ocak’ta açılır. İspanya’da evler, sokaklar ”doğum sahneleri”yle süslenir. Doğum sahneleri geleneği İtalya’da da vardır.
15- Amerika Birleşik Devletleri: Noel Baba için Kurabiye ve Süt
ABD’deki aileler, Noel ağacının altına ve şöminelerin yanına çorap asarlar ve bu çorapların hediyelerle dolu olması umuduyla uyanırlar. Noel arifesinde Noel Baba’ya genellikle kurabiye ve süt bırakırlar.
16- İzlanda: 13 Yule Lads
İzlanda’da Yule Lads adı verilen, trol ve hayvan karışımı 13 Noel Baba olduğuna inanılır ve bu Noel babalar her gece İzlandalı çocukları ziyaret eder. İlk Noel baba kasabaya geldiğinde (Noel arifesinden 13 gün önce) Noel sezonu başlar ve sonuncusu kasabayı terk ettiğinde (On İkinci Gece) sona erer.
Çocuklar akşamları uyumadan önce pencerelerinin önüne botlarını bırakırlar ve gece bir Noel baba tarafından ziyaret edilirler. Eğer yıl boyunca iyi bir çocuk olduysanız, ertesi sabah ayakkabınızda çikolatalar, şekerler ve küçük hediyeler, yaramazlık yaptıysanız da çürük bir patates bulursunuz.
17- İtalya: Cadı Befana
İtalya’da 6 Ocak günü Epifani olarak kutlanır ve 5 Ocak gecesi Befana adlı bir cadının tüm evleri ziyaret ettiğine inanılır. Cadı Befana evlerin bacalarından içeri girer ve çocukların Noel için astıkları çorapların içine hediyeler koyar. 6 Ocak günü İtalya’nın bazı kentlerinde büyük bir Cadı Befana maketi yapılır ve maket ateşe verilir.
18- İsveç: Yule Keçisi
İsveç’te Noel baba yerine Yule Keçisi vardır. Bu keçi şeytanı kontrol etme ve kötülükleri uzak tutma gücüne sahip Saint Nicholas’ı temsil eder. Aileden bir erkek keçi kılığına girerek çocuklara hediyeler verir. Büyük şehirlerin meydanlarında devasa boyutlarda keçiler görebilirsiniz. En popüleri olan ve Julbock adı verilen, samandan yapılmış bir keçi kırmızı şeritlerle süslenir ve her yıl Noel zamanı ateşe verilir.
19- Norveç: Süpürgeleri saklayın!
Norveç’te insanlar Noel arifesinde cadıların binmek için süpürge aramak üzere ortaya çıktıklarına inanırlar. Bugün bile birçok insan, çalınmalarını önlemek için süpürgelerini evin en güvenli yerinde saklıyor.
20- Brezilya: Havai Fişekli Noel
Brezilya’da Noel zamanı pek çok şehir Noel ağaçlarını bir ay öncesinden sergilemeye başlar hatta Rio de Janeiro’daki yüzen Noel ağacının dünyanın en büyük Noel ağacı olduğu söylenir. Noel günü aileler bir araya gelir ve sokaklara çıkıp havai fişek gösterilerini izler.
Sizin bildiğiniz başka ilginç Noel kutlamaları var mı? Yorumlarda buluşalım!
Diğer Gelenekler ile ilgili yazılara buradan ulaşabilirsiniz.
